Xayz paytida ayollarga kerak bo’ladigan temir qo’shimchalari
Statistik ma’lumotlarga ko’ra, katta yoshdagi ayollarining 1/3 qismi va o’spirin qizlarining 1/2 qismi ko’pincha temir tanqisligidan xayz davrida qon yo’qotish sababli aziyat chekishadi. Shu vaqt ichida ayollar tanasi ko’pincha juda sezgir bo’lib, har qachongidan ham to’liq oziqaviy qo’shimchaga, ayniqsa temirga muhtoj. Temir ayol hayz paytida temirni to’ldirishning oddiy va samarali usullarini bilish uchun quyidagi maqolani o’qib chiqsin.
Nima uchun ayollar hayz davrida temir qabul qilishi kerak
Hayz ko’rish ayollar hayotidamuhim ahamiyat kasb etadi va ularning salomatligi bilan chambarchas bog’liq.
Muntazam hayz tsikli sog’liq, psixologiya va go’zallik uchun muhim asosdir. Shahar ovqatlanish markazi ma’lumotlariga ko’ra hayz paytida ayollar kuniga taxminan 40-60 ml qon yo’qotadi, bu ularning tanasida 20-30 mg temir yo’qotilishiga tengdir.
Hayz davrining dastlabki bir necha yillarida yoki menoragiyaga bilan tez-tez uchraydigan qizlar uchun, surunkali menoragiya bilan og’rigan ba’zi ayollar uchun juda ko’p qon yo’qoladi. Birgina bu emas, balki erkaklarga nisbatan ayollar organizmida temir tanqisligi ko’p uchraydi. Shu sababli temir tanqisligi animiyasi ayollarda paydo bo’lish ehtimoli ko’proq.
Shu bilan birga, Vetnamdagi ovqatlanish statistikasiga ko’ra, tanadagi oziq-ovqat miqdori zarur bo’lgan oziq-ovqat ehtiyojlarining faqat yarmini qondiradi. Shu sababli hayz ko’rish vaqtida qon toniklaridan va oziq-ovqatlardan qo’shimcha temir qabul qilish juda muhim hisoblanadi.
Hayz ko’rish davrida temir tanqisligi alomatlari
1.Charchoq
Temir qon hujayralarida gemoglobinning ajralmas qismidir. Gemoglobin hujayralarni oziqlantirish uchun tanadagi tiriklikni saqlab qolish uchun butun kislorodni tashiydi.Agar temir tanqis bo’lsa, organizm yetarlicha gemoglobin ishlab chiqara olmaydi. Natijada, surunkali temir tanqisligi anemiyasi bilan og’rigan odamlarda charchoq, bosh og’rig’i va bosh aylanishi seziladi. Kislorod yetishmasligi tufayli ichki organlar samarasiz, miya yaxshi ishlamasligi bu esa bosh og’rig’i, bosh aylanishi va nafas olish qiyinchiligiga olib keladi.
2.Hayz tsiklning buzilishi.
Uning tsikli taxminan 28-45 kun, qon ketish vaqti esa 3-5 kun. Umuman olganda, ayolning hayz tsikli juda ta’sirchan bo’lib, unga ko’plab omillar ta’sir qiladi.Ammo, albatta, agar sizda anemiya bo’lsa, hayz davringiz muntazam bo’lmaydi, hattoki bo’lsa, siz hayz ko’rish davrini yo’qotasi.
3.Ko’p soch to’kilishi
Temir tanqisligi bilan tanada qon, qon oqimi yetishmaydi, miya soch follikulalarini yetarli miqdorda ozuqaviy moddalar bilan ta’minlanmaslikka majbur qiladi, bu esa sochlarning to’kilishiga olib keladi.Biroq, sochlarning ozgina to’kilishini sezsangiz, vahima qilmang. Chunki har kuni o’rtacha bir kishi 100 ga yaqin sochni yo’qotadi. Shunday qilib, anemiya tufayli soch to’kilishini yoki yo’qligini aniqlash uchun siz boshqa alomatlarga tayanishingiz kerak.
4.Quloqlarda shovqin, bosh aylanishi
Agar tarkibda temir miqdori kam bo’lsa, u holsizlanish, bosh aylanishi, miyada qon aylanishini sekinlashtirishi va quloqlarda shovqinni keltirib chiqarishi mumkin.
5.Uyqusizlik
Anemiya bilan og’rigan ba’zi odamlarda ishtahani pasayishi va uyquni buzishi, jismoniy mashg’ulotlarda qatnashayotganda nafas olishlari qiyinlashishi mumkin. Xususan, zaif xotira va ba’zida ayollarda quvonchli va qayg’uli kayfiyat ham kamqonlik alomatlari bo’lib, ularga g’amxo’rlik qilish kerak.
6.Diqqatni jamlay olmaslik
O’smir qizlar uchun temir tanqisligi uyquchanlikni, diqqatni chalg’itishni va bilim qobiliyatining buzilishini keltirib chiqaradi, bu esa o’z navbatida sog’liq va ta’lim natijalariga ta’sir qiladi.
Biroq, temir tanqisligi anemiyasi bor ba’zi odamlar noaniq yoki hatto hech qanday alomatlarga ega bo’lishmaydi, shuning uchun ular osonlikcha e’tibordan chetda qoldiradilar va yo’qolgan temirni tiklash uchun biron bir oqilona reja qo’llamaydilar. Agar bu holat ko’p davom etsa, bu yurak-qon tomir asoratlarini keltirib chiqaradi (yurak urishi tezlashadi, noodatiy), homilador ayollar yoki temir tanqisligi anemiyasi bilan homilador bo’lishga tayyorlanayotgan ayollarda osongina bola tushish, vazni kam bola tug’ilishga olib keladi.
